Tężec

TĘŻEC

Czym jest tężec, w jaki sposób się objawia i dlaczego warto szczepić na niego konia.

OPIS CHOROBY:

Tężec jest ostrą nie zaraźliwą chorobą zakaźną, wielu gatunków zwierząt. Największą wrażliwość na zachorowanie wykazują zwierzęta nieparzysto kopytne czyli konie. Chorobę wywołuje beztlenowa laseczka clostridium tetani, wytwarzająca w miejscu wniknięcia do organizmu trojakiego rodzaju toksyny. Za wywołanie choroby odpowiedzialna jest przede wszystkim neuro-toksyna która działa na komórki nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym a w nerwach obwodowych na neuryty. Zarodniki laseczki tężca występują głównie w nawożonej obornikiem glebie, w kurzu ulicznym, różnych paszach a w szczególnie sianie. Bakteria bytuje w jelitach różnych gatunków zwierząt gdzie namnaża się a następnie wraz z kałem w postaci nawozu dostaje się do gleby. Zakażeniu sprzyjają rany po kastracyjne, operacyjne, zanieczyszczenie pępowiny u źrebiąt, uszkodzenia dróg rodnych podczas porodów lub odklejania łożyska, oraz w skutek zagwożdżenia. Bakterie po dostaniu się do organizmu przechodzą postać wegetatywną. Rozwojowi temu sprzyjają głębokie rany, obecność krwi i nekroza tkanek. W niesprzyjających warunkach nie dochodzi do rozwoju bakterii. U koni punktem wyjścia rozwoju tężca może być również przewód pokarmowy w następstwie uszkodzenia jelit przez pasożyty lub twardą paszę. Laseczki namnażające się w miejscu zakażenia produkują toksyny które docierają do komórek nerwowych drogą krwi.

OBJAWY KLINICZNE:

W tężcu uogólnionym czyli zstępującym zaatakowane są przede wszystkim mięśnie żuchwy i szyi, a później także mięśnie tułowia i kończyn. Postać miejscowa jest formą wstępującą choroby, najpierw atakowane są mięśnie w pobliżu miejsca zakażenia a następnie tężec obejmuje pozostał grupy mięśni. Śmierć zwierząt następuje wskutek zaburzeń w oddychaniu. Kliniczny obraz choroby charakteryzuje usztywnienie mięśni początkowo głowy, zwłaszcza żuchwy a następnie kości szkieletu. Mimo zachowanego apetytu zwierzęta z trudem przyjmują pokarm w skutek trudności w żuciu i połykaniu. Uszy  ustawione są prosto, czasem krzyżują się, ogon jest odsadzony, chód sztywny, występuje opistotonus, rozstawienie kończyn tzw. postawa kozła. Mięśnie są napięte, brzuch podkasany, perystaltyka zwolniona, zatrzymane jest wydalanie kału i moczu. Temperatura ciała najczęściej nie jest podwyższona, jednak wzrasta często przed śmiercią do 42-45 C a po śmierci nawet do 48 C. Śmierć następuje na ogół po 3-4 dniach po wystąpieniu pierwszych objawów choroby. Śmiertelność u koni wynosi od 45-90%.

LECZENIE:

Zwierzę należy umieścić w cichym, ciemnym pomieszczeniu ponieważ każdy nawet nie znaczny bodziec może pogorszyć stan zwierzęcia. Bardzo ważne jest zlokalizowanie i dezynfekcja rany przez którą doszło do zakażenia. Najistotniejsze jest jednak niezwłoczne powiadomienie lekarza weterynarii.

Należy pamiętać że najlepszą formą leczenia jest profilaktyka czyli regularne szczepienie oraz dezynfekcja każdej nawet najmniejszej rany.